Pareto Analizi

Endüstri mühendisiyseniz ya da olmaya adaysanız sıkça duyacağınız 7 kalite kontrol aracından bir tanesi Pareto Analizi. Tıpkı bir elek görevi gören bu diyagram sayesinde önem arz eden problemleri ve nispeten daha önemsiz problemleri ayırt edebiliyoruz. Endüstri mühendisliğinde devrim niteliği taşıyan bu analiz sayesinde %20 eforla %80 sonuç alabiliyoruz.

. . .

Sebeplerin %20’ si sonuçların %80’ ini belirliyor!

İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto, 1897 yılında gelir dağılımını incelerken İngiltere topraklarının %80’ ine ülke nüfusunun %20’ sinin sahip olduğunu gözlemler ve bu şaşırtıcı sonuçtan emin olamayınca İtalya’yı da araştırmalarına dahil eder. Ülkesinde yaptığı araştırmadan aldığı sonuç da İngiltere ile benzerlik gösterince 20 / 80 kuralını keşfeder ve hikaye başlar. Artık belirsizlik; öngörülebilmektedir!

İş hayatından günlük hayata kadar yakamızı bırakmayan bu kural, dünya çapında ismi zikredilen pek çok şirket tarafından kullanılmakta. Bu şirketlerden biri de Google.

Tıpkı Google gibi ben de Pareto Analizi’ ne derinlemesine önem veriyorum. Google, çalışanlarının iş yerindeki zamanının %20’ sini (yani 1 gününü) kendi projelerine ayırmaları için destekliyor. Google yöneticileri, gelirin % 80’ inin; çalışanların kendi projeleri ile ilgilenmesine destek verilen o %20’ lik dilimden kazanıldığını ifade ediyor.

Pareto’ ya göre, dünya üzerinde bulunan ülkelerin %20’ si gelirin %80’ ine sahiptir.
Microsoft, raporlanan hataların en fazla %20’ sini çözerek çökmelerin %80’ inin engellenmesinin mümkün olduğunu raporlamıştır.
Satılan ürünlerin %20’ si toplam karın %80’ ini oluşturmaktadır
Şikayetlerin %80’ i olası sebeplerin %20’ sinden kaynaklanmaktadır.
Gerçekleşen trafik kazalarının %80’ ini yapılan hataların %20’ si belirlemektedir.
Kişi, vaktinin %80’ ini tanıdığı insanların %20’ si ile geçirmektedir.

Vesaire vesaire.

. . .

Pareto Analizi

Diyagramımız sonuç odaklı olmalıdır.
Prosesler veya problemler mümkün olan en doğru şekliyle belirlenmelidir.
Diyagramdaki X eksenine %’ lik oran, Y eksenine ise sebep belirtilmelidir.
Her çubuk farklı kategoriyi işaret etsin diye X ekseni olarak adlandırdığım yatay eksen, eşit aralıklarla bölünmelidir.
Ciro değeri büyükten küçüğe doğru sıralanmalı ve ardından hesaplanmalıdır.

%ciro = ürün cirosu / toplam ciro

Yüzdelik ciro değerleri yukarıdan aşağıya doğru toplanarak yüzdesel kümülatif ciro değerleri bulunmalıdır.

ÖRNEK

Bir zamanlar defterime not ettiğim örneği kısaca uyarlayalım. Mesela, Özge’ nin şirketinde meydana gelen fire sebeplerinin %20’ sini iyileştirerek, çıkan fire miktarını %80 oranında azaltmak için pareto uygulayalım: