Kimya Mühendisi Kimdir?

Merhabalar,

Kimya mühendisliği denildiğinde herkesin aklında az çok bir şeyler şekilleniyordur ve herkesin kafasında bir bilgi, bir tanım vardır. İnternette okuduğumuzda da “ee neymiş yani kimya mühendisi?” neticesine ulaşmaktan öteye gidemediğimiz birçok tanım bulunmakta. Kimya mühendisliğini isteyerek tercih listeme yazmış ve isteyerek girmiş biri olarak ben bile zorunlu laboratuvar stajımı yapmadan önce internette yer alan bu uzun tanımlamalardan medet umuyordum. Evet henüz yeni mezunum fakat bu bölümde öğrendiklerim, staj ve mülakat deneyimlerinden yola çıkarak kimya mühendisliğine biraz olsun ışık tutmaya çalışacağım.

Kimya mühendisliğini biraz araştırdığınızda “kimya mühendisi, içerisinde kimyasal ve fiziksel değişimler yer alan cihazların projelendirilmesi, çalıştırılması ve yapımından sorumludur” ve “kimyasal madde üretimi yapan veya kimyasal madde kullanarak üretim yapan tesislerin tasarımı, işletilmesi ve kurulmasından sorumludur” benzeri tanımlarla karşılaşırsınız. Elbette doğru, ama sadece bu değil. Daha doğrusu bu tanım “üretim mühendisliği” departmanında çalışan bir kimya mühendisi için daha doğru. Ancak bir firmanın Ar-Ge departmanında laboratuvar çalışmaları da yapabilirsiniz. Basit bir örnek vermek gerekirse; bir firma sizden paça kısmı su geçirmeyen bir kot üretmenizi istiyor. Teknik bilgi ve deneyimlerinize dayanarak bunun olabilirliğini ölçüp tartıyor ve olması için birtakım laboratuvar çalışmaları yürütüyorsunuz. Gerekli testler yapılıyor, bunlar belgelendiriliyor. İstenilen sonuca ulaşıldığı takdirde kot üretime geçiyor falan filan. Bana kalırsa mühendisliğin en heyecanlı ve eğlenceli kısmı Ar-Ge. Bir de ne olduğunu bir türlü anlayamadığım satış mühendisliği var. Mühendislik satışın neresinde? Tamam sattığın ürünün teknik bilgilerini bilmen gerekiyor ama bunun için gerçekten mühendis olman şart mı? Mesela satış mühendisliğinde, kimyasal fabrika üretimi yapan fabrika tasarımı, işletilmesi falan yalan oluyor. Ne fabrikası yahu oturup satış yapıyorsun işte. Müşterini ziyarete gidiyorsun vesaire vesaire. Bir de bunun satın alma mühendisliği versiyonu var. İşte bu sefer satış mühendisliğinde bahsettiğim müşteri sen oluyorsun. Bunları böyle çoğaltmak mümkün. Mesela kimya mühendisliği iş ilanlarına bakacak olursanız ilaç firmaları için “ruhsatlandırma uzmanı” olarak da kimya mühendisi arandığını rahatlıkla görebilirsiniz. Veyahut iş sağlığı ve güvenliği eğitimi, ardından sertifikasını alarak iş sağlığı ve güvenliği uzmanı da olabilirsiniz tabii.

Kimya mühendisliği aynı zamanda matematik, fizik ve ekonomi bilimleriyle de alakalıdır. Akıllarda “ekonomi ne alaka?” diye soru işareti kalabilir. Alakası şudur ki örneğin bir madde üretilecek, bu madde en ekonomik şekilde üretilmelidir. En ekonomik hammadde, en ekonomik cihazlar vb. kullanılmalıdır.

Bir kimya mühendisi şu alanlarda çalışabilir:

Endüstriyel tesisler
Laboratuvarlar
Özel ve kamu proje büroları
İthalat-ihracat büroları
Petrokimya sektörü
Otomotiv sektörü
Gıda sektörü
Çimento ve refrakter sektörü
Seramik sektörü
İlaç sektörü
Tekstil sektörü
Boya sektörü
Cam sanayii
Metal ve kaplama sanayii
Gübre sektörü
Lastik ve kauçuk sektörü
Savunma sanayii

Bir de şunu belirtmekte fayda var: “Ben kimyayı çok seviyorum, kimya mühendisi olayım” çok da doğru bir düşünce değil. Yani tabii ki organik kimya, fizikokimya, genel kimya dersleri var ama neticede bir mühendislik ve akışkanlar mekaniği, ısı aktarımı, kütle aktarımı gibi mekanik dersler çok daha ağırlıklı olarak veriliyor. Bana “matematiği çok seviyorum, kimya mühendisi olayım” daha mantıklı geliyor, o derece. Yani kimyagerler kadar kimya bilgisine sahip olamıyorsunuz. Hemen kimyager ve kimya mühendisinin farkını da söyleyeyim o zaman. kimyager “kimya” bölümü mezunudur, çalıştığı kurumda maddelerin kimyasal yapıları üzerinde araştırma yapar ve genellikle gününün büyük bir çoğunluğu laboratuvarda geçer. Kimya mühendisi ise “kimya mühendisliği” bölümü mezunudur ve laboratuvar çalışmalarını ekonomik, yararlı ürünlere dönüştürmek amacıyla proses ve fabrika tasarımı yapar. Tabi sadece bununla sınırlı olmadığını belirtmiştim ama genel olarak böyle söylenebilir. Yani üniversiteden bir hocamın deyimiyle kimyager fasulye yapar, kimya mühendisi ise fasulyenin piştiği kabın basınç, sıcaklık vb. özellikleriyle ilgilenir. Son olarak şunu söyleyeyim, siz siz olun kimya mühendisine kimyager demeyin. Deneyimlerime dayanarak söylüyorum, bundan pek hoşlanmıyorlar :)

Özge.